Colunista

Poial é un spesia di parapetu ki ta konstruidu normalmenti na frenti di kazas i si prinsipal funson é susti o apoia kaza ki ta fasedu na ladera; pur isu ke ta txomadu poial.

Poial ta varia di grandura konformi tamanhu di kaza o situason di terenu, ten poial grandi ki ten sisterna, plantas, poti, tina i alguns ten ti pé di sonbra. Tanbé ten kes pikinoti konta pasa pa kanba kasa.

Poial ten grandi utilidadi na zona suburbana má dja na zonas di kanpu é fundamental. Para alen di proteji moradia fetu na ladera, na enkosta o na ponta rotxa, inda é ta sirbi pa un balai di kusas:

Poial e sen duvida purmeru skola pa munti di nos ki nasi i kiria na interior di ílias. 

É na Poial ki nu nxinadu ma mininu ka ta kanba na konbersu d’ argen grandi, ka ta da fus na mei d’argen, ma oki mandadu pa bai na skarera, ma ka debi konta kasi i ma ka ta papiadu ku kumida na boka i ma bensu ta tomadu.

Má tanbé si grandis nsoda na konbersu, mininu ta sabi kusa ki ka mesti; por ezenplu

Kenha ki ta sendi na vizinhansa, ki raparguinha ki sta prenha na roda, pamodi ki flana ka ten maridu, i ken ki kustuma luta ku mudjel.

Inda na poial ki nu fladu ma S.Tomé ta badu na barku Lisbua ta badu na avion , ma bodi  ta pizadu obu ku martelu, ma papaia ta kapadu, ma mula ka ta pari.

Má é ka tudu dia ki argen grandi ku mininu ta sta na mesmu tereu;  pamodi  gentis grandi ka ten tenpu xinta pa konbersa di dia, nton é na bokal noti k’ es ta konta modi ki dia kori i es ta fasi planu pa kel otu dia. Pur isu ki nu ta fika di porta pa la na nos brinkadera i mosinhus grandi ta fika avontadi. Ora kes ka kre pa nu fasi rabulisu nu ka ta brinka roda, si kre minis di bizinhu ben. Nu ta brinka  poti, ovu, statua, silinbik nbik, nu ta bota divinha, alves nu ta npoda kunpanheru, má ketu pamodi gentis grandi ka gosta. So Pálu  ki ta ponu ri rixu pamodi e bon na poda, un dia di noti é npoda* Txen seti bes sen para.

É flal:

- Oredja ma sotaventu di avion

Naris ma sinu di greja

Bariga ma kabritu ki nguispa na farelu

Kabelu ma padja d’asu

Testa ma bodeku ki piiiiii na lua

Denti ma rozadi titia

Rostu ma mudjel prenha ku katxupa riba.

 Ora djanta dja txiga, ora po petroli na pododgo, ora ki ultimu franga ta subi puleru, ultimu fumu ta sai sai di bueru , minunu matxu ta mandadu butikin pa kunpra kusas pa kebra djudjun,  mininus femia ta troka pratu ku vizinhansa.

Ora ki sukuru fitxa tudu kaminhu ta diskansa. É ora di kenta kusa xinta ki sta na poial, i di djanta dianta di odju di katxol falmadu. Mas grandi ta manda buska agul poti ta bebi golpi kunpridu  da ultimu folgu kansadu di dia d’oxi, konpu xinta,  kumesa konta storia.

Bom!  Mi n durmi anti storia finda…

 *npoda- é konpara algen ku objetu, limarias o kusas; na sentidu pejorativo, mas geralmenti na basi di brinkadera.