• Praia
  • 29℃ Praia, Cabo Verde
É KA LOBU KI FASE - Parti 2
Cultura

É KA LOBU KI FASE - Parti 2

Bon leitura pa kenha ki kre, pode i sabe le, i kenha ki ten dúvida sobri intenson des skritu, pa torna le intruduson ki dja nu publika dos bes li na Santiago Magazine.Es skritu é un forma di intirvenson na polis di skritor i sidadon José Luiz Tavares, purisu el ka ta pirmiti pa ninhun parti des obra ser uzadu publikamenti pa konbati pulítiku.

 

[Kapina Kasi ta sai la ta ben el ku si

magreza bentu forti kuazi sa ta leba-l

mas si xigada ki ta dimora un

bokadinhu pamodi el ten ki luta ku bentu

                Kapina Kasi ta kaba pa txiga pertu pueta]

 

 [kasi]

 

Ó pueta temus ke kontinuar akele

nosu debate israel trump tutalitarismu

i outrus asuntus sulfurozus de keimar a pele

para akabarmus kon u teu injénuu umanismu

 

dja n obi-nho dja poi koru

ta diskore sobri liberdadi nisisidadi

i livri arbítriu  mas nho inda nhu ta kridita

nhu sta prezu nalguns forma di ditirminismu

(stóriku o nau mas inda si ditirminismu)

 

ki nu sabe m'é prinsípiu di marksismu

ki ta splika tudu pur un kauza ifisienti

mas ki nu sabe m'é ka sufisienti

purtantu kes filózufu ki dja nhu sita

é so pa mostra ma nhu ten algun kapasidadi

mas nos nu ka ta kridita nes koru di koru

 

enbora es partikular ditirminismu

el ta reivindika karatirístika dialétiku

(mas kel li é lenga-lenga puétiku)

ael tanbe é mekanisista pamodi un dadu

kauza so pode pruduzi un ifeitu ditirminadu

i é kel li k'é fundu di marksismu

 

nhu toma la sinhor umanismu

pa nhos sabe ma nos é filózufu desdi batismu

i ma nos úniku katisismu é tolavu-karvalismu

na el nos é krenti di beja krus&bíblia i reza tersu

i nu ka meste ninhun koru ta diklama versu

pamodi nos sabedoria dja nu ben kol di bersu

 

anho nho tanbe é un marksista enkapotadu

dja dura ki nu staba ta sumara diskunfiadu

mas sta faltaba-nos dadu  mas dja nu panha-nho

ku mi nhu para ketu i ka nhu tenta da-m bolo

                                    nen miasa da ku po

 

mas nho é diferenti  nho é un marksista stranhu

pamodi di es stória di poi tónika na liberdadi

ku dignidade umanu  algun kuza sta skapa-nu

mas jestus di pueta alves é bastanti tardi

(o ate nunka) k'el ta ntendedu

[el ta vira spetadoris k'un ar inturugativu]

                            el nu sabe ma si planu

                                            gosi é so da lanhu

sen djobe pa ladu nen xinti medu

mas ku rostu runhu ta ponta dedu

na tenpu di djobe so pa bandoba

djobe so txon pa roba

é un kauza poku kumun es di kaba

                                      ku lakrau na sidadi

djobe ladron di dignidadi p'el stroba

              kel li nen nhu naxu ka flaba

 

[pueta]

 

Mi ku nho nos tratu

é ka papia des kusas

sinon nhu ta ben sita-m

kel mestri-l nho

ki n ta kanba-nho po

ti stangu sai

o ti sangi baza

ki nhu ta skese kaminhu di kaza

nu ta kanpia

ki nu ka ten kau kai

di kel li nu ka ta papia

nhu djobe otu pratu

kel li nhu ka meste nen buska-m

 

odja nu bai téra branka

la na kel nos loka

la ningen ka ta tranka

é so kel toki dentu'l nota

 

bon talves nhu konxe kiston di mal

tratadu pa hanah arendt

mas nau gosi nu ta dexa-l

é un tema mutu kenti

 

ka nhu inventa nu ka ta spurmenta

ka nu kumesa sinon kusa ta kenta

kankaluta ta ten riba des nos ilia

ki ti banbaluta pretu ta bira ta brilia

 

di kel li papia mi ku nho nau

nha umanismu radikal

ka ta djuga ku idiulujias banal

di filózufus ki ta manda algen

 

ba leba o toma na kel kau

ben inda si fosi kes lakrau li

(nau nau n ka sta pensa na bi)

mi nau nhu ba dibate ku dotora kunben

 

ki fladu sta prupostadu p'el ben toma konta

di mi(ni)stériu di mudjer família i idukason

ó tristi sina nha téra ó infilis kondison

anos nton kada un ki ponta kabesa ten ki dadu

                                                          un ponta?

                                  é si k'é ka djobe pa ladu?

 

à mas ku ela tanbe ka ta fila

el ta fla ma palku el ka ta da-nho

(ael na si palku di medu é el so)

pa nhu ka bua inda más altu

pa nhu ka fase stragu ku stromentu

pa nhu ka mondo kanpia da saltu

ti ba da arbisa dalgun diskubrimentu

                                          la bila

 

nu bai ka nhu ben djobe kasabi

ki amigu tanbe ta dadu po

mas gosi n kre diskansa mo

ti dios diskansa na kel dia di seti

ami nen un dia tudu n ka meste

ki mi é sima pesti

                      na baza kaseti

ami basta-m un ora so

 

nu bai n larga es kau damo

pamodi sta txeu bazalisku

ta spreta pa entra nes pesa

mas ami n ka kristu

ker dizer ami é el nun úniku aspetu

kel di ka ben traze pás mas spada

kel di poi tudu lobu na spetu

nu da rinkada

nu ba nos pikapada

 

[kasi]

 

Nho nhu pensa i nhu skrebe so puezia

ka nhu ben mete nes kusa di filuzufia

pamodi mi é úniku filózufu des burgu

i tanbe di tudu es txadas aredoris i suburgu

 

juskonstitusionalista antimarksista

diskubridor di tudu tutalitarismu

nhu ka ta kre obi mas tanbe tolavu-karvalista

nhu spera inda n ten más ipítitu na lista

 

[kasi ta mete mo na bolsu ta rabida uns papel

k'el tene la trufudjadu nton pueta ta pruveta

ta tenta fuxi kasi p'el ba panha taksi mas kasi

ta da si trás]

 

[kasi]

 

Seu malandru de língua afiada

kerias fujir-me i ir sozinhu au bar

du inásiu   vamus pela avenida du mar

para evitar esas zonas de barakada

 

ke u meu korelejionáriu mau skar konbateu

kon muitu denodu mas enorme inkonprieinsaun

naun sei se u nosu pueta leu

i konpriendeu us kontornus da kestaun

 

[pueta ta finji ma ka obi i el ta tra telemóvel

el ta finji fase un xamada]

 

[kasi]

 

Este só pensa ein puezia     bon sta bein

ke nisu ele é mestre mas ke naun se meta

muitu ein filuzufias  s'es kre prende es ba spreta

nos artigus na kel onlaini lidu pur ningein

 

ningein naun   ten un monti des

ki ta ben obi nos misa

es é krenti di da arbisa

es ta obi kel mesmu misa

ka un ka dos ka tres bes

 

[dirapenti kasi ta poi rostu sériu i

ku odju dentu di pueta el ta fla]

 

[kasi]

 

Eu sei ke andas kon mil manhas

a destratar todus us ke saun kandidatus

(ou podein ser) a min naun me fazes de patu

tu ke kon a pena matas eu te matu

tanbein kon a pena  naun sou eses aranhas

 

marksistas disfarsadus eu apanhu-us até

pelu xeiru  podein dizer-se todus liberais

jurar ke foi senpre esa a sua únika fé

mas kuandu naun stou a konbater nus jurnais

 

dediku-me à kasa deses antigus turturadores

da vulgata marksista enpedernidus segidores

einbora finjaun ke prufesaun us liberais valores

mas saun da stirpe deses brutus matadores

 

ke nada tein ke ver kon us osidentais

prinsípius ke defendu komu us meus mestres

spada&karvaliu ein todus us jurnais

ke é onde dou kabu de algumas pusizoins

                                          rupestres

purke sou un omein de vastus kulioins

i naun menus firmes konviksoins

 

na skada du pensamentu as referidas

kabesas iluminaun-me para u julgamentu

ke tein ke ser feitu i isu é kumetimentu

para kein komu eu anda nesas lidas

 

de manhan à noite da strada au leitu

kon u spíritu de sinples servidor da nasaun

ke uza apenas u puder da persuazaun

                                        i da konviksaun

na defeza da konstituisaun

                                ke guardu nu peitu

 

kon zelu i fé komu se tratase de algu divinu

kon a kredibilidade ke skaseia nesta

nosa repúblika mas agora akabou a festa

akabou u tenpu anbíguu i u fervor mufinu

 

[pueta ta obi kes palavra li

i el ta fika ta pensa]

 

[pueta]

 

Omi li sta kre txiga algun kau

es diskursu sta parse-m m'é ka so kontra

                                                    lakrau

el sa ta djobe algun montra

xa-m xinta n obi-l dretu más un bokadu

kel li é kusa k'el teneba studadu

 

[kasi]

 

Agora deklaru ke sou kandidatu

à prezidensia da repúblika i naun é frete

a kein ker ke seja   a nenhun partidu

purke agora é u tenpu du rujidu

de kein naun veiu du palásiu nein du matu

mas tein u fervor i a forsa ke u fazein diferente

 

toma lá esa i einbrulia seu paskásiu

agora vamus la para u bar du inásiu

mas kuidadu kon as bokas purke u palásiu

é ke é a minha meta eu ke nein uma eleison

para uma seksaun du meu partidu

konsigí ganhar mas a ninhun pueta atrevidu

armadu ein demóniu ou ein mondon

 

permitu ke me lenbre isu ou outra koiza

kualker   biku kaladu sen djobe pa ladu

agora onde u meu pensamentu poiza

é nese kadeiraun ke me sta destinadu

 

depois dou ordeins para a instalasaun

de bazes amerikanas abertura de einbaixada

de israel   sulidariedade kon us palestinianus

nunka mais   eis u nosu prugrama de asaun

u orizonte ke treparemus kon a skada

da nosa konviksaun i u votu dus kabuverdianus

 

[pueta ta fika ku boka abertu

i dipos el ta vira el ta fla]

 

[pueta]

 

Nhos txuputi-m pa n xinti

si n sta kordadu  nhos da-m soku

pa n odja s'é ka karga'l moku

ki dja toma na mi   ka un más vinti

                                            soku

 

pamodi kel li dja panha-m di surpreza

ki nen ku tudu nha brabeza

n ka sa ta konsigi labanta spada

pa n kumesa baza pankada

 

bon mas n ta spera ma n ta rakupela

pa n fase nha djustisa  n ta pidi

koru djuda ki sta lisin ta bela

n ta spera m'es ka ta dura ku disidi

 

[koru]

 

Anos nu sta lisin pa kel ki bu meste

fase djustisa rabenta ku tudu kasta pesti

abri alma d'omi pa perpleksidadi

pa transfigurason pa si distinu di liberdadi

 

[nun rijistu más txokotentu]

 

Sin sinhor tudu mutu sertu i mutu mutu dretu

mas sima ki nu ka sabe nu ta purgunta dirapenti

nu ta purgunta ku tudu i mutu grandi ruspetu

ku nos dos odju ki ta sta senpri fitxadu i mo na petu

 

nos k'é koru spritu ominisenti i di vos senpri salienti

mas un kandidatu mesmu a sériu a prizidenti

di repúblika li o notu kau [kel li sen raganha denti

pa nu ri pa nu gadjeta pamo nos é algen di ruspetu]

 

sima nu fla un kandidatu mesmu a sériu ki kre ser

mesmu prizidenti (nhos diskulpa-nu ridundansia)

ka pode nunka kontínua asesor (kel li é nos pariser)

di prumeru-ministru  ó nos pobri téra ki abundansia

 

é so di kandidatu a po-nu pata'l pe riba di piskos

a faze-nu tudu fidju fora'l lei disendenti di djanbakos

a torna-nu mindigu di padás di pon ku gran d'aros

ó mundu  ó kredu  ki dia  ki tenpu nu al kaba kos?

 

[un otu kandidatu fla-nu ma ten un ki sta moreba

la fuliadu (nu ka ta fla si nomi) kel li nu ka sabeba

es purmenor nau  anos é kontra tudu kasta'l morti

di falta o di fartura  anos nos trabadju é so da korti]

 

(nau nau  sin sin  ale-s ta bai suspende

nu sta diskonsertadu mas nu ka ta rapende

ta fika es rifleksons senpri verdaderu

sima tudu ki ta sai do nos boka  sen eru

pamodi nos nu ka ta era  so ki sertus antivizon

asves ka ta justa konvinentimenti ku nus purfeson

 

anos é koru divinu mas tanbe nos é umanu  anos

é ka so kontra lobu bandoba xeiu  mas tanbe kontra

tripa tristi i baziu  na kel li nos umanidadi sta senpri kos

nos sentensa é pizadu más justu i izatu sima midida di kos

kel li nu ta fla nu ta skrebe dipos nu ta prega na montra

kaba nu ta risita ku nos propi vos nhos kunpanha ku nos

 

[koru gosi más sériu i tanbe spetadoris

es parti ta aplika pa tudu kandidatu]

 

[koru]

 

Enbora tudu tenpu é [ka] tenpu d'omi fase

                                                       festa

sikre el ka ta odja tudu dia sol ta nase

pamo dj'el fla ma dj'el xinti txeru di glória

el ka odja orizonti'l mundu nen pa fresta

i si si grandeza é apenas un kurtu stória

 

farelu di vaidadi ki ka pode ser nunka tudu konta

di un vida  mas si tudu é ka puera

pa pusteridadi   o más un digrau na karera

si prujetu é libra povu di tudu kasta'l fronta

 

kenha ki pode rializa-l é kenha

ki na si konta di pasadu

ka debe ninhun partidu ninhun braza o lenha

undi k'el borodja si spritu propi [di] rabeladu

i el kuzinha prujetu di kaba ku boka kaladu

 

undi ki na izíliu na buska di dignidadi

el prende pega na po p'el batiza

es novu tenpu di tenpu di liberdadi

di konsensia   ki dj'el dura ta aviza

 

m'é si prupostu kontra prujetu

di tudu lobu  lobus di pasadu

lobus di prizenti i di futuru

lobus di partidu

i lobus dizunidu 

ki tudu djuntadu

dj'es ben p'es ben tra-nu tudu futuru

dj'es ben p'es ben da-nu so noti sukuru

dj'es ben pa festa grandi mas nu sta ketu

 

ta spera   aliás ketu nunka nu ka sta

mas apenas sumaradu ta obi risitason

di ses fe  dipos nu ta fla-s  basta

nu ka ta kunpra más iluzon

 

pamodi nu diskubri na izíliu

di nos pensamentu puder di oxíliu

k'é liberdadi di labanta mo da ku po

i kel li kenha ki pode fase-l é so bo

 

ó rapasinhu trakinu trubuku di mes di junhu

tronku di tudu tenpu ku raís finkadu na orguliu

i seiva di mes di juliu   i s'es fla ma bo é runhu

bu ta fla-s ma inda ta ben ten más baruliu

 

si bu gritu o bu rasmungu ka obidu

si ka kortadu kabesa'l kobra i spritu'l lobu

ka mudadu   si mau maskabu ka pirsigidu

si ka tradu kanga di riba di piskos di pobu

 

tudu é tantu tristeza di li ti infinitu

ti undi ki ka ta obidu eku di bu gritu

mas é len undi bu ta stende bu spritu

i é la ki bu ta fase bu pátria benditu

 

k'é ka ninhun lugar fíziku mas un ideia

ki ta jirmina na tenpu ditirminadu

[k'é oxi] pa beku sidadi txada o aldeia

sima un raboita tamanhu ki ka pode paradu

 

bu ta spera m'é ka en von ki bu sta grita

pa obidu di korderu  ma algun lison

ta tradu sertu   ma ta kabadu ku sensia

                                 so na marmita

(pamodi tudu sta na omi en putensia)

ki ser livri i konsienti é tudu disizon

 

d'omi finkadu riba'l pedra di si txon

riba raís perpétu ki ta subi pa si korpu

                                                 interu

nton p'el ka dexa ser tratadu sima porku

                                              na txikeru

k'é bende dignidadi pa padás di pon

 

k'é skese m'é konsiensia ki ta fase omi

ser omi   m'é grita i fla «nau kel li nu ka ta

seta  nu ben pa nu ben dexa marka di un nomi

i pa kel li nu ta luta nu ta djuguta i nu ta mata»

 

[kasi]

 

Ó diaxu koru kel li ael el ka ta brinka

ael el ka ta purdua   el é so rinka-finka

nu ten ki ba ku nos filuzufia i nos misa

pa otu ladu si nu ka kre kai na malia

                                   di si djustisa

si nu ka kre p'el ponta-nu tudu nos fadja

 

[el ta digigi kabesa i el ta kontínua

ku vos baxu pa el propi]

 

[kasi]

 

Es ka sta maduru inda pa nha pensamentu

n ten ki da-s tenpu p'es dijere nha filuzufia

tolavu di karbadju tanbe dura ta da misa i ta purfia

ti ki si ideias kontra kumunismu tevi vensimentu

Partilhe esta notícia