• Praia
  • 29℃ Praia, Cabo Verde
É KA LOBU KI FASE - Parti 4
Cultura

É KA LOBU KI FASE - Parti 4

Bon leitura pa kenha ki kre, pode i sabe le, i kenha ki ten dúvida sobri intenson des skritu, pa torna le intruduson ki dja nu publika dos bes li na Santiago Magazine.Es skritu é un forma di intirvenson na polis di skritor i sidadon José Luiz Tavares, purisu el ka ta pirmiti pa ninhun parti des obra ser uzadu publikamenti pa konbati pulítiku.

[Un otu personajen ki sta la ta brinka

ku si netu ta labanta dirapenti ta barafusta

dipos ta odjadu m’é Kalu Bedju]

 

[kalu bedju]

 

Nau kel li dja sta dimás

tudu algen sabe ma mi é omi di pás

mas dimás é dimás

dj'es kre fase-m inkapás

 

mi ki ti finadu dja roba-m ileison

(sima pueta fla forsas bibu

                   ku forsas mortu

mas gosi es pode xinta es subi na stribu

n ta mostra-s ma n ka sta na disportu)

 

gosi es pode ben ku finadu

enkantada nhu lobu diputadu

tudu dimóni ku dios djuntadu

n ta fulia-s fepu la pa kobon

 

afinal mi é rai di xuxu o mi é ka rai di xuxu?

afinal mi é judeu o ka judeu?

a non? wahnon propi seus aprendís di xuxu

pilidu judeu ki na mundu ka ten txeu

 

nhos odja lei di raforma agrária

ki da stribilin ku morti na santanton

n poi na PP k'era nha kamarada di enton

ki na kel téra la votu na mi é sima limária

 

n manda fase-l kaxon n prupara-l interu

n manda pa fla tudu kau ma el é ladron

k'es kridita tudu rubera di sintanton

ti morada na mindelu ba para juan riberu

 

mas es PP el ben vinga  da-m mo na txon

ku si dozi apóstulu es roba-m ileison

inda dipos el toma kel dinheru un monton

di mo ibrain  ami n fika ta konta tiston

                                     kosta na txon

 

tanbe n trama nha kabesa na 2011

kantu ki kel sugundu  mileniun akaunti

parse-m brilianti más ki bronzi

mas nen kaskadju n k'atxa baxu ponti

 

i xona pasa-m frenti apruveta divizon

na seiu di strela negra i el kaba pa ganha

ki gosi é so diskursu bazofu ta da pa bon

mas ka ta sanha na ora di sanha

 

ku trauma di kantu ki n dimiti-l n fla-l

ma na pulítika bon tanbe ta suplentadu

ami el fika nha inimigu seti bes juradu

k'el fla ma ti n more n ka ta pasa-l

 

mi tanbe tonpoku n ta nguli-l

sikre el tenpradu seti bes ku karil

d'índia   o ku bordolega la di saltu

nhos ba odja nha rostu riba palku

na noti k'el ganha kel prumeru ileison

el la na altu mi rostu na txon

mi so ku gana ganha aza bua di la da uil

 

n sabe ma es pueta

es raru kumeta

pamodi afinal

n seta kel rezultadu

(pa ben di nha país

enbora ku frida na totís

ku txeru di mortu na naris

ki fase-m rikore pa juis

pa tribunal ki da kadia

pa tudu algen lenbra tudu dia)

undi ki ti mortus sprimi ses vontadi

(kel li go k’é dimokrasia radikal

i di kolidadi  mas nos na tudu é orijinal

kel li é ka ninhun nobidadi)

mesmu sabendu ma n furtadu

 

el ta ruspeta-m dretu

mi tanbe n ta da-l nha ruspetu

enbora el ta parse-m un bokadu fastentinhu

mas s'el stika txeu n ta po-l kel nha katxorinhu

 

k'es da-m el pankada

mas ael el ka ta muda

so n da-l un alo o un xamada

el ta ben sen pensa nen kuda

 

nton n ta pruveta artimanha di sen txansa pa kalada

(santxinhu el kre ben djuguta ku makaku

bedju   el skese ma mi é kalu ki dja bedja

ma n ben desdi di tenpu di pista-m kazaku

 

el pensa ma n ka obi-l

el kre sai-m pa baxu sobaku

mas s'el tenta n ta po-l duedja

pidi perdon si n ka rizolve nguli-l

el konxe gau es é di nhaga es tudu dos

el kre pasa mesmu stória di kel mos?)

 

sima n staba ta fla pa lugar di visi-prizidenti

n ta ben tenta es valenti difensor das jentis

es pueta disidenti mas k'é un sidadon di krensa

na valor di diferensa

ki oki n atxadu algun mantxa

(kel li é nos tudu  mi das névuas ti txiga sanxa)

el ta sai el ta bua na piskos di malidisentis

 

mi ki arbita é so kontra país

favor di grandis interesi

anhos nhos ta fika ku txaskan raís

ki dja é ka poku i é si nhos merese

 

npos é ka mi ki ta disidi

ki ta da sentensa é dotor juis

mi enbora dja n dura ta dividi

gosi é pa nu djunta uni i pidi bis

 

santxinhu tanbe el ten es palmares

es notável fasanha na si kuríkulu

el ki si skritóriu é un kubíkulu

mufinu    el tanbe é di timi di gripini

 

ka ningen atxa ma ganha

dinheru m'é pekadu o krimi

ago ten manera dretu i rabes

ten jetu d'omi i jetu d'aranha

 

na si skritóriu sta gosi timingu tomi

un advogadinhu sen nomi

ki staba la pa lisboa ta more di fomi

ki n po-l ku tudu kunfiansa na kumison

di risensiamentu ileitural i el rizolve da pa bon

 

el ka ba resebe-m sima n manda-l

tanbe kantu ki nu ganha nu xuta-l

sobritudu si amigu alimentu

ki fla-l «nhu ba sibia na bentu»

 

kel sofa pa sabedu m'é nha trabadju

ki uzé das névuas tanbe dja trabadjaba

na kel li nu stadu enpatadu  ka ten tadju

es kusa di soberania ten ki ki kaba

 

pamodi n kre bazi merkanu li mi é ka patriota?!

nhos larga-m damo nhos dexa di txakota

oropa k'é oropa sta xeiu di bazi merkanu

nos nu sta inda nes atrivimentu

nu spera ti kes muvimentus radikal serka-nu

 

nton nu ta abri odju nes mumentu

nu ta abri boka pa nu pidi sakor

i li kusas pode ser mutu más mutu pior

pamodi nu ka tevi tenpu pa nogosiason

ka nhos korda mas nhos kontinua ta da pa bon

 

mas adiantandu nhos apoia-m sen izitason

sen sonbra di tuntunhimentu pe finkadu na txon

ka nu spera na sonbra di bananera so pa sorti

nau  nhos ku mi djuntadu temor nen di morti

 

kel stória di konsul la florida

n obi m'es fla m'é mi ki arkiteta

gosi ki ministru dja dadu korida

sikre es ben ku prova n ka ta seta

 

papiandu des kazu di seza di pasu

papiandu sima ki nu ka sabe kuze ki pasa

(sin diplomasia nxina-nu téknika di dispasa

advokasia dja nxinaba-nos djuga ku tudu truki

 

ki bu pode mata às di djogu ti ku duki)

omi nen txeru sériu el ka ten mas mutu rikasu

sima nos na nos téra ki ratu txeu keju poku

ki uns bandoba dja sai mas otus stangu sta oku

 

tuis ta linpa ta bare é un tolu afinal

ku kel ezekuatur n po-l nun no di kuatu

es bi el é ka bi el é ka nada el é propi patu

purisu el fuliadu ben fuliadu la pa padjigal

 

el podeba pidiba un kusa ki ka ta daba

mutu na vista   mas es pobri artista xupista

ael el ganansia i ku medu ma mama pode sekaba

skesendu ma kel mina é mi i non ningen ki konkista

 

é oki n txiga prizidensia pa n paga es mantxa

n ka ta pirmiti ningen mas ningen pa papia del

si algun matxikadu (pueta o ka pueta) ramantxa

n ka ta fase puezia mas lumi tanbe ta toma na el

 

[koru]

 

Pueta anho nhu ka ta difende amigu'l nho?

prinsípius nhu ka ta skese nen un ora?

el go nhu ka debe finka-l po ku spora

el go el sin nu ten ki libra-l di mo di-nho

 

[pueta]

 

Sin el é un bon ser umanu

kel ki al ser nu ta spera pa djustisa

k'é fundu i fulkru des pesa  djustisa

ki na nos téra sta bastanti dizumanu

 

nu ta spera ma kel ki fladu i pontadu

ma ka ta konfirma   anos nos irmandadi

é ku tudu vítma di indjustisa  so verdadi

k'é konpanhia ki nu ta seta na nos ladu

 

[kalu bedju ta rikumesa]

 

[kalu bedju]

 

Bon es pueta runhu afinal el ten umanidadi

ti runhesa ku djustisa alves ta suspendedu

bon mas kontinuandu pa asuntu ka skesedu

kal k'é nos planu i prujetu pa polis  pa sidadi

 

[el ta ritoma undi ki koru intoronpe-l]

 

[kalu bedju]

 

Santxinhu si ka era pamodi

nu ten ki ngodaba es pueta

nu ta poba-el na nos timi

ki ael tanbe el ta djuga rixu

 

p'el largaba es stória ku pagodi

pamodi el ka ta konsigi korta meta

mas s'el kre el kontinua ku si filmi

kre el kre bota dinheru na lixu

 

gosi é kalu bedju otu bes

kes otu mufinu p'es spera ses ves

des bes   des bes propi k'é ves

des bes nen nhu mamador di nha bes

 

é purisu ki nhos ten ki po-m

na kel kargu di más altu juis

di supremu majistradu di nason

mi nen na sonu n ka ta fase sima kelotu

nhos apoiu i nhos votu

é pa n poi kabrestu na kutís

naun manda nada mas é pa n mostra-l

ma mi propi k'é supremu juis

s'el ka obedese-m ma n ta kalka-l

 

s'el ka obi kuze ki dibiku flaba

gosi nu sta amigu mas mi skese

nen mortu   ael tanbe n ta da-l kel k'el merese

di mi el ka ta skapa sikre el bense

mi ki ta bira ta poi skada i ta tra skada

 

purtantu dibiku dj'el sabe    enbaxada

ora ki n txiga prizidensia era un bes

é des bes ki n ta da kabu di tudu es

judas n ta spulsa-s baxu manduku ku pankada

 

antis di n kontinua so un aparti

tudu es kandidatus trandu sanxa

(sanxa é más bandoba ki otus parti)

é tudu meiu rokoto mas pueta ku si arti

dotu mundu  ti jiganti el ta kre dismantxa

 

[inda el ka sabe di kandidatura

di kristiana ponti  di kapina kasi

i kes otu el ka pode sabeba]

 

[kalu bedju]

 

Pertu'l nos é midjor ki afastadu

nu ta manda un pikena ba nogosia

ku el (nhos sta odja ki tipu di nogósiu)

pa nu odja s'el ta seta sosia

ku nos   ti nu torna iternu sósiu

pa nu fika judeu ku rabeladu

 

asi nu ta bira timi ki ka ta ganhadu

nos tudu dos djugador ki ka ta suplentadu

nu ta ben tra es instituison des mau stadu

pamo kenha ki sta la o el ta sta kaladu

 

ora k'el debe sanha grita i amiasa

o el ta papia na ora ki silensiu debe inpera

i debe ser di asu pa ora k'el ten ki nbera

pa si vos trabesa ti paredi di trinta fiasa

 

nos prujetu é kel li   ku sagasidadi

ki nos diplomasia ten mostradu

na últimus tenpu  nu sta apustadu

ku tudu nos rikonhisidu umildi kolidadi

 

na txiga sekretáriu-jeral di nasons-unida

enbora inda ka skesedu kel antigu frida

di dexa tolbertu ta toma konta di barku

k'el ka mante rumu i el ba funda-l la txarku

 

nton na meiu di mandatu nu ta sai

nu ta dexa pueta na lemi di nason

ael el navega txeu na mar di txonbon

na boti di si tiu fifi i di djuze sanrai

 

nton nos moti é  dos na un é más ki forti

bedju ku tabari es ben p'es ben da kapoti

nhos k'é sima satanás na treba'l noti

dja nhos busu dja nhos odja morti

ki pa nhos nen taxu pa nhos korkoti

 

[el ta pega na si netinhu el ta po-l

na altura el ta tenta papia

mas koru ta intoronpe-l]

 

[koru]

 

Kandidatu dja bira kalu? pueta ka dja flaba

pa badu skolinha? dja nhos odja na kuze

ki ta da pensa ma siensia é sima kiston di fe?

ka ta dada es grandi patada si obida kel k’el flaba

(pamodi nos é koru i nu ten es don di dibinha

ki nu sabe ma pa dianti ten es sena di skolinha)

 

[kalu bedju]

 

Txoma-m kalu gosi ka ta da-m mutu jetu

mi kalu n kre pertaba na alvor di nos indipendensia

ki nen n ka luta pa el mas n ngrena sabi i dretu

n bira di kes más krenti ki ta juraba ku mo na petu

n kridita sima kelotu ki fla «nu ka kre é rapendensia»

na rufu’l tenpradu tabanka na porta di nhu guvernador

 

nton n kria saniaba rinkaba tudu kes mau flor

di orta k’é nos pátria  n kria fitxaba-es dentu serka

kenha k’era kontra indipendensia o unidadi ku gine

                                                              era rasa di katxor

 

nos komu konvertidu ki nu era nu ta mostraba más fe

sikre oji n torna muda i n kre pa nu bira boronsera merka

kenha ki ka ta muda é so kel omi grandi di riba la

purtantu fla mal pamo kel li é pa falta dotu kuza fla

 

mas es kalaka pode poi txeu algen ka apoia-nu

kiston linguístiku djuda rizolve-l sta na nos planu

kusta kel ki ta kusta  sima nu flaba  due kenha ki ta due

nos língua iternu di bersu nu ten ki labanta-l i po-l di pe

 

logu mi ki é favor di nos língua kabuverdianu

es tinha ki daba satanoku kalaka na skrebe nha nomi

kalu é kel ki ta perta ti soris sai  mas mi perta é so

tulisis s’el dexa kes bandu di traidor ki tudu ses nomi

 

n tene pontadu  kes ki txoma-m di ditador pior

ki salazar  kes judas di pcd i prd  un munti anu

dja pasa mas mi n ka ta skese  prizidensia é un po

sima kel ki pueta sta li ta zinbra  aes ses dia di dor

 

inda sta pa txiga  si moli di tulisis dexa-s asalta

partidu p’es manda  li go n ta bira propi kalu

n ta tirsidja-s k’es ta sabe i es ta konxe abalu

mi é árbitu ki ta djuga  n ka ta marka so falta

 

kelotu bazofu fla m’el ta kunpanha tudu jugada

i tudu lansi  kasi  ael el sta ben tanbe p’el ben djuga

nos é tudu árbitu-jugador  nos pa ningen ka julga

ma nos é kelotu k’é faze puezia i da tranku pa kalada

 

mi i uze nos prugrama é inogura un novu modalidadi

di ser prizidenti  mas mi apezar di bedju n sta más trenadu

na djuga i na pita  uze é más pega pikenas k’el sta tudu falfadu

talves (s’el ka piora) el pode ben midjora ora k’el ten más idadi

 

 [li el ta labanta si netinhu i el ta fla

kel ki koru intoronpeba-el]

 

[kalu bedju]

 

Mas nos é sonhu nos k'é futuru

ku nos tudu algen ta fika suguru

ti xuxu ta kre sai di sukuru

nhos mante odju ben abertu

ki ale ta ben li un otu spertu

 

[adeptus di kalu ta entoa

nun so vos]

 

É nos k’é kalu  pa el nu ta ba txada kore kabalu

si tenpu é di nébua o di serason ael é nos kafuka

pa el nu ta pupa nu ta djata i nu ta mante na luta

sen genge o da di ladu mas kelotu ladu ta da abalu

 

[es ta ponta na direson di personajen

ki sta ben entra]

 

Partilhe esta notícia